Zn + 2Ha — Zna2+H2 ↑
Mg + 2Ha — mga2+h2 ↑
2H2+O2- 2H2o + o
Փորձի համար որոշենք որքան ջրածին է անջատվում, հաշվենք ծավալը եթե վերցերլ ենք m(Zn|=2,6գ։
Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր, ավագ դպրոց 9-6
Zn + 2Ha — Zna2+H2 ↑
Mg + 2Ha — mga2+h2 ↑
2H2+O2- 2H2o + o
Փորձի համար որոշենք որքան ջրածին է անջատվում, հաշվենք ծավալը եթե վերցերլ ենք m(Zn|=2,6գ։
Հաշվարկային-լաբորատոր փորձ . Ջրածնի ստացումը և այրումը
Միջին ակտիվության մետաղներից` մագնեզիումի, ցինկի, ալյումինի փոխազդեցությունը նոսր ծծմբական թթվի կամ աղաթթվի հետ և անջատվող ջրածնի այրումը: Գրել համապատասխան ռեակցիաների հավասարումները, կատարել հաշվարկներ:
Հարցեր և վարժություններ.
Դասագրքից սովորել § 3.1, 3.2 և 3.3 կատարել էջ 61, 65,70 վարժությունները:
Թեման՝ Ավոգադրոյի օրենքը և հետրությունները՝գազի մոլային ծավալ՝Vm, հարաբերական խտություն՝D>>
Բովանդակությունը՝
Հարցեր և վարժություններ.
Ավոգադրոյի 1 հետևություն (գազի մոլային ծավալը)
N=N.Na ցնանկացած գազի մեկ մոլը, նորմալ պայմաններում,0°C p=101′325կպս.22,4լ= 22′4դմ³
1 մոլ = Vm
n մոլը =v
V= n.Vm
N= V/Vm
Քիմիան ուսումնասիրում է նյութերը ,նրանց կառուցվածքը,բաղադրությունը ,կիրառումը :Բնագիտական գիտություննրից են ՝ քիմիան,ֆիզիկան ,կենսաբանությունը ,աշխարհագրությունը ,էկոլոգիան,աստղագիտությունը :
Մեզ ջրջապատող բոլոր իրերը մարմիններ են ,օրինսկ ՝սեղանը ,աթոռը,համսկարգիչը ,տետրը և այլն:
Այն ինչից ,որ պատրաստված են մարմինները կոչվում են նյութեր ,օրինակ ՝ երկաթ,փայտ ,ոսկի ,պղինձ և այլն :
Պարզ նյութերը այն նյութերն են ,որոնք կազմված են մեկ տարրից ,օրինակ ՝ թթվածինը ,ազոտ ,ծծում ,երկաթ և այլն :
Բարդ նյութերը այն նյութերն են ,որոնք կազմված են երկու կամ ավել տարրերից,օրինակ ՝ ջուրը ,ածխաթթու գազը և այլն :
Քիմիական երևույթները այն երևույթներն են ,որոնց ժամանակ փոխվում է նյութ բաղադրությունը ,մի նյութից առաջանում է երկու կամ ավելի նյութեր ,օրինակ ՝երկաթի ժանգոտելը ,վառելիքի այրվելը քիմիական երևույթներ են :
Ֆիզիկական երևույթները այն երևույթներն են ,որոնց ժամանակ չի առաջանում նոր նյութ ,այլ փոփոխվում է նրա ձևը ,չափսը ,վիճակը ,օրինակ ՝ մոմի հալչելը ,անձրևի գալը ,ձայնի արձագանքումը ֆիզիկական երևույթներ են :
Ատոմը նյութի անբաժանելի մասն է:Ատոմ բառը հունարենից թարգմանաբար նշանակում է անբաժանելի :Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ ,և` ատոմները , և`- մոլեկուլները պահպանվում են , իսկ քիմիական ռեակցիաների ժամանակ մոլեկուլները քայքայվում են , իսկ ատոմները պահպանվում են : Դրա համար ատոմը քիմիապես անբաժանելի մասնիկ է : Ատոմները միանալիս առաջացնում են մոլեկուլներ :
Ատոմները կազմված են միջուկից :Միջուկը կազմված է դրական պրոտոններից և չեզոք նեյտրոններից :Միջուկի շուրջը պտտվում են բացասական էլեկտրոնները:Ատոմը էլեկտրաչեզոք մասնիկ է ,որովհետև պրոտոնների և էլեկտրոնների թիվը հավասար է :Պրոտոնների և էլեկտրոնների թիվը միշտ հավասար են ,և հավասար են տարրի կարգաթվին :
Հարաբերական ատոմային զանգվածը ցույց է տալիս, թե մեկ ատոմի զանգվածը քանի անգամ է մեծ զ.ա.մ.-ից: Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, թե քանի անգամ է մեկ մոլեկուլի զանգվածը մեծ զ.ա.մ.-ից:
Դաս 1. Կրկնողություն` Ֆիզիկական մարմին և նյութ :Ի՞նչ է նյութը,պարզ և բարդ նյութերի օրինակներ: Անօրգանական և օրգանական նյութերի օրինակներ:Մաքուր նյութեր,խառնուրդներ(համասեռ և անհամասեռ):Նյութի բաղադրությունը՝մոլեկուլ,ատոմ (կառուցվածքը,բաղադրությունը):
Դաս 2. Գործնական աշխատանք 1. Նյութի հատկությունները՝ ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական: Ֆիզիկական և քիմիական երևույթներ: Քիմիական ռեակիցիաների հատկանիշները և ընթանալու պայմանները:
Դաս 3. Գործնական աշխատանք 2. <<Քիմիական տարրերի պարբերական համակարգի (աղյուսակի)ֆիզիկական իմաստը>>.
Առաջադրանք 1.Բնութագրեք հետևյալ տարրերի ատոմները՝ ջրածին, ածխածին, թթվածին, ազոտ, ֆոսֆոր,ծծումբ, ալյումին, նատրիում, կալիում, մագնեզիում, կալցիում, սիլիցիում, երկաթ, մանգան, պղինձ, արծաթ, ոսկի…
ըստ հետևյալ սխեմայի՝
Առաջադրանք 2.Ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը՝՝էլեկտրոնների բաշխումը ըստ էներգետիկ մակարդակների,էլեկտրոնային բանաձևը, նաև քվանտային բջիջներով:
Առաջադրանք 3. Ինչպիսի՞ պարզ և բարդ նյութերի օրինակներ գիտեք, որոնց բաղադրության մեջ առկա են այդ տարրի ատոմներ`բերեք տարբեր տարրերի հետ առաջացրած միացությունների բանաձևերը:
30.09
Որոշեք հետևյալ ատոմների բաղադրությունը
Կենսական տարրեր մակրո, -C, H, O, N, P, S:
Միկրո Fe,Ca, K, Na, Cl, F, I, Br, Cu, Zn, Mg, Au, Ag:
Որոշենք ֆոսֆորի ատոմի բաղադրությունը:
Ածխածին նշան՝ C
N=A-Z=12-6=6
Պրոտոն-+6
Նետրոն-6n
Էլեկտրոն-+6
25-մանգան
z=25+25
mo=mn=55·
913·10-26կգ=913·10գ
կարք 4 7,երկր,ենք
25p,30,25е
+25 2 8 3 2
մետաղ 5
Ֆիզիկական մարմինը ունի ծավալ և զանգված,այն ինչից կազմված են բոլոր ֆիզիկան մարմիները կոչվում են նյութ,նյութը տարածության մեջ որոշակի ծավալ զբաղեցնող միմիանց հետ մասնիկերի-(ատոմ, մոլեկուլների,իոն), իրեն բնորոշ բաղադրությամբ կառուցվածքով,ներկյումս հայտնի են եռեսուն միլիոն տարբեր նյութեր մոտավորապես ,նյութերը այս բաղադրությամբ, պարզ նյութերը կազմված են քիմիական տարրի ատոմներից պարզ նյութերը կազմված են մոտ 400 քիմիական ատոմներից են,մետաղները-երկաթ,ալումինում,արծաթ, պարզ մետաղները-ոսկի,
1. Ատոմը նյութի փոքրագույն մասնիկն է:
2. Ատոմը հունարենից թարգմանվում է անբաժանելի:
3. Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ և մոլեկուլները և ատոմները պահպանվում են, իսկ քիմիական երևույթների ժամանակ մոլեկուլները քայքայվում են, իսկ ատոմները պահպանվում են:
4. Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից:
5. Նյութի ագրեգատային վիճակը կախված է մոլեկուլների կամ ատոմների միջև հեռավորությունից:
6. Եվ մոլեկուլները և ատոմները գտնվում են անընդհատ շարժման մեջ:
7. Մոլեկուլների ատոմի շարժումը արագանում է ջերմաստիճանի բարձրացումից:
8. Քիմիական տարրը ատոմների տեսակ է:
Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր-տարայի մեջ լցված ջուր, ապակյա սրվակ, թեթև պենոպլաստե խցանի վրա ամրացված մոմ և լուցկի:
Փորձի նկարագրությունը-մոմը վառեցինք դրեցինք ջրի վրա շուռ տվեցինք վրան ապակյա սրվակը: Նկատեցինք, որ միաժամանակ հետո մոմը հանգեց, ջուրը բարձրացավ սրվակի 1/5 մասը:
Եզրակացությունը-թթվածինը նպաստում է այրմանը և 1/5 մասը կամ 21%-ը թթվածին է, 4/5 մասը կամ 78%-ը ազոտ է, իսկ 1%-ի մեջ կա ածխաթթու գազ, ջրային գոլորշիներ, H2O և իներտ գազեր, հելիում, նեոն և արգոն: